Işığın bile bir türlü kaçamadığı ‘kara delikler’ 50 senedir aranıyor ‘ortanca kardeşler’, Harvard Üniversitesinden Bülent Kızıltan sonunda buldu. Harvard Üniversitesi öğretim üyesi Türk astrofizikçi Doç. Dr. Bülent Kızıltan, bilim dünyasının tam 50 senedir üzerinde tartışmış olduğu ‘orta kütleli’ ilk ‘kara deliğini’ bulup ismini gök bilimi tarihine yazdırmayı başardı. 
Güneş’ten yüzlerce hatta binlerce kat çok büyük kütleye sahip olan yıldızların, ‘yakıtları’ bitince ve sonrasında ise kendini yer çekimleri altında çökmeleriyle olan ‘karadelikler’ bugüne kadar ‘küçük’ ve ‘büyük’ yoğunlukta olanları gözlemlenmiş ve kanıtlanmıştı. Dev kütleleri altında çökmeleri sebebiyle çekim güçleri olağanüstü düzeylere vardığından ışığın bile kaçamadığı ‘karadeliklerin’ bir ‘ortanca’ kardeşleri olması gerektiği, astrofizikçilerin üzerinde 50 senedir tartıştığı bir konuydu.
MERKEZİ TUKAN TAKIM YILDIZI
Bugüne kadar, yaydıkları X ışınları ve radyo dalgaların (ışığı tamamen yuttukları için normal teleskoplarla ‘görülmediklerinden’) çoğu galaksilerin merkezinde olmak üzere, dev ve cüce karadelikler bulan bilim adamları, 100 ila 10 bin Güneş kütlesi arasında yıldızların çökmesiyle oluşabileceği hesaplanan orta çapta karadelikleri de aramış fakat bulamamışlardı.
50 senedir aranan bu kainat sırrını, sadece Güney Yarıküre’den görülebilen, gökyüzünde türünün en parlak ikinci yıldız kümesi olan Tukan Takımyıldızı.
(Tucane 47) içinde, Harvard Üniversitesi öğretim üyesi Türk astrofizikçi Doç. Dr. Bülent Kızıltan ve Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi (CfA)’ndeki ekibi buldu.
Bu kara delik yaklaşık 2 bin 200 Güneş kütlesine sahip ve bu yönüyle, 50 senedir aranan ‘orta çapta’ki karadeliklerin keşfedilen ve kanıtlanan ilk örneği oldu. Türk astrofizikçi Doç. Dr. Kızıltan ve ekibin çalışmaları bilim dünyasında büyük yankı buldu ve ABD’nin en ileri gelen bilim dergilerinde yayımlandı.
CÜCE VE SÜPER KARADELİKLER
Şimdiye kadar bilinen karadelikler, iki kategoriye ayrılıyor du. Kütleleri 100 Güneş kütlesine kadar olan cüce ve kütleleri 10 binden milyonlarca Güneş kütlesine varabilen süper karadelikler. Gökbilimciler, 100 ila 10,000 Güneş kütlesi arasında, orta kütleli karadeliklerin de var olduğunu düşünüyor. Fakat, bu tür bugüne kadar kanıtlanamamıştı. Türk astrofizikçi Bülent Kızıltan sayesinde, tam bu aralıkta, 2 bin 200 Güneş kütleli karadelik kanıtlandı.
KİMDİR
ORTADOĞU Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Fizik Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Fulbright bursu ile ABD’de Yüksek Enerji Astrofiziği çalışmaları yapan Doç Dr. Bülent Kızıltan, Amerikan Ulusal Uzay ve Havacılık Ajansı NASA’nın uzayda olan Hubble teleskopu ile optik gözlemler üzerine araştırmalar yaptı.
California Üniversitesi’nde radyo gözlemleri ve kuramsal çalışmaları ile yüksek lisans ve doktorasını tamamladı. Harvard Üniversitesi’nde halen ders veren Kızıltan’ın geliştirdiği yöntemle, uzayı bükecek kadar yoğun nötron yıldızlarının ‘sesleri’, eskisine oranla tam 1 milyon defa daha net duyulabiliyor.
EDİTÖR: Kadir Kurtay
